Hani bir söz var, derler ya eğer yaptığın işi seviyorsan bir gün bile çalışmış olmazsın gibi biz de işimize aşkla bağlı olduğumuz için, aklımız fikrimiz çeviri dünyası.
Web sitemizin blog kısmında, zaman zaman bilgi, zaman zaman iş ile alakalı konulardan bahsediyoruz, bu sefer ki yazımız ise çeviri dünyasına ait sizi şaşırtacak 10 adet bilgi olacak, bu yazı sayesinde biraz olsun işimizin eğlenceli kısmını da tatmış olalım istiyoruz.
Vakit kaybetmeden başlayalım…
10. Tarihin İlk Çevirisi: Gılgamış Destanı
Gılgamış Destanı, tarihin bilinen en eski yazılı destanı olup Akat ve Sümer dillerinde yazılmıştır. Kil tabletlere çivi yazısı ile yazılan bu destanın halen daha kayıp parçaları olsa da, en eski tablet ve çevirilmiş olması sebebiyle, tarihin ilk çevirisi olarak günümüzde ünvanını korumaktadır.
9. 50 Milyar Dolarlık Çeviri Sektörü
Yanlış duymadınız, şuanda resmi bilinen 300.000 nin üzerinde çevirmenin olduğu tahmin ediliyor, freelance olarak çalışanların sayısını tespit etmek zor ve bu sektör 2019 yılı için 50 Milyar Dolarlık bir endüstriye ulaşacağını istatistikler söylüyor.
8. Dünyanın En Çok Çevirisi Olan Web Sitesi: Yehova’nın Şahitleri
Hadi be sende diyebilirsiniz, lakin bu söylediğimiz gerçek, eğer başlıkta ismini söylemeseydik, zannımızca Apple, Google yada Wikipedia sitesi diyebilirdiniz, lakin durum hiç te öyle değil, Amerikan menşeeli bir dini gurup olan Yehova’nın Şahitleri dünyanın en çok diline çevrilmiş web sitesidir. Şuan da 973 farklı dile çevrilmiş olan sitede hangi dili ararsanız var. Arapçanın farklı ülkelerde ki dilinden tutun da, Amerikan İşaret diline, Ayiwo dili gibi ilk defa ismini duyacağınız bir dünya dile çevrilmiş bir dini gurup. Sanırım herkese ulaşmak istiyorlar…
7. En Çok Dile Çevirilen Kitap: İncil
Az önceki maddede en çok çevrilen sitenin Yehovalar olduğunu söyledik, aslında dünyanın en çok çevirilen 10 eseri arasında da 7 tane eser ile Yehovaların Gözetleme Kulesi Derneği yayınları var, onlardan kalan 3 eseri de biz söyleyelim.
- İncil: 554 dil çevirisi ile tarihte en çok çevirilen kitap İncil’dir.
- Birleşmiş Milletler’in İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi: 462 dile çevrildi.
- Antoine de Saint-Exupery’nin Küçük Prens: 1943 yılında ilk defa yayınlanan roman, tam 300 dile çevrilerek dünyanın en çok çevrilen romanı olmuştur.
Ek bilgi daha vermek istersek en çok çevrilen yazarlar da;
- Agatha Christie
- Jules Verne
- William Shakespeare
6. St. Jerome Bayramı Uluslararası Çeviri Günü
Saint Jerome, Hristiyanlık dünyası için çok ünlü bir çevirmendir. Eski Ahit’i orjinal İbranice’den Latinceye çevirmiştir. 30 Eylül’de ölümüne istinaden kutlanan bayram aynı zamanda Uluslararası Çeviri Günü olmuştur.
5. Gabriel Garcia Marquez ve Yüzyıllık Yalnızlık
Dünyaca ünlü Kolombiya’lı yazar Gabriel Garcia Maquez, Gregory Rabassa’nın çevirisini yaptığı Yüzyıllık Yalnızlık kitabının İngilizce versiyonunu öylesine çok beğendi ki, adeta aşık oldu. Marquez çeviri için, bu kitap adeta İngilizce için yeniden yaratılmış diyerek övgüsünü belirtti. Bu arada Gregory Rabassa Çeviri dalında Amerikan Ulusal Kitap ödülü sahibidir.
4. Nabokov, Tercümanını Kendi Kötü Yazısı İçin Suçladı
Vladimir Nabokov, Rusça dilinde yazdığı Camera Obscura adlı romanının çevirisinden nefret ediyordu. Hatta İngilizce olarak kendisi yazmaya kalkmıştı. Lakin, yıllar sonra Nabokov araştırmacısı biri, Camera Obscura’nın orjinal kayıtlarını buldu ve kötü çevirinin aslında ikinci sınıf bir yazardan çıktığı için olduğu anlaşıldı ve uzunca bir süre gündemi meşgul eden olay böylece aydınlığa çıkmış oldu.
3. Bir Bankanın Hatası ve 10 Milyon Dolar
2009 yılında HSBC bankası “Hiçbir Şey Yok” sloganıyla bir kampanya başlattı, lakin yerelleştirme çalışmalarında bu slogan “Hiçbir Şey Yapma” ya döndü ve bankanın bu olayın etkilerini silmesi için yaptığı harcamaların maliyeti 10 Milyon Doları bulmuştu. Bir kelimenin neler yapabileceğinin en basit örneği.
2. Tek Kelime Ve Atom Bombası
İkinci Dünya Savaşında Japonya çok büyük yaralar almıştı, Amerikan Hükümeti Japon Yetkililerden teslimiyet açıklaması bekliyorlardı, lakin İngilizce çevirmenlerin bir kelimeyi yanlış çevirmeleri sonucu, biraz zaman kazanmayı isteyen Japonya, karşılık olarak 80.000 kişinin ölümüne neden olan atom bombasıyla cevap aldı. Ne kadar acı…
1. Yaşayan Son Dil Temsilcileri
Bir dili konuşan kimse kalmaz ise o dil artık yaşıyor kabul edilemez. İşte şimdi isimlerini vereceğimiz kişileri dillerini konuşan son kişiler olarak tarihe geçmişlerdir.
Christina Calderón, Yaghan
1928 doğumlu Cristina Calderón , Yaghan’ın son yaşayan konuşmacısı. Ayrıca, 2003 yılında kız kardeşinin ölümünün ardından, Güney Amerika’nın en güneyindeki Tierra del Fuego’dan yerli bir grup olan son Yaghan’dır . Şili Ulusal Kültür ve Sanat Konseyi resmen Cristina Calderón’u canlı bir insan hazinesi olarak kabul etti.
Charlie Mungulda, Amurdağ
Avustralya’nın Kuzey Bölgesi’nden Charlie Mungulda , Amurdag’ın son yaşayan konuşmacısı. Amurdag, yerli bir Avustralya dilidir. Sömürge istilasından önce, Avustralya’da 200’den fazla ulus ve dil vardı. Avustralyalı dilbilimciler, Amurdag’ın gelecek nesil kayıtlarını korumak için Charlie Mungulda ile birlikte çalışıyorlar.
Verdena Parker, Hupa
Kuzey Kaliforniya’daki Hupa kabilesi Verdena Parker , Hupa’nın son yaşayan konuşmacısı. Büyükannesi ona öğretti, neslinin geri kalanı sömürge yatılı okullarına gitti ve dilleri ve kültürleriyle bağlantılarını kaybetti. Verdena Parker, Hupa dilinin tarihi bir kaydını oluşturmak için UC Berkeley ve Stanford araştırmacılarıyla birlikte çalışıyor.
Gyani Maiyi Sen, Kusunda
1937 doğumlu Gyani Maiyi Sen , Kusunda’nın son yaşayan konuşmacısı. Yüzlerce Kusunda kişisi hala Batı ve Orta Nepal’de yaşıyor, ancak ormansızlaşma onları orman evlerinden dışarı itti. Gyani Maiyi Sen röportajında “Yeni nesil dili konuşmak istemiyor” dedi .
“Dille dalga geçiyorlar ve anlam ifade etmiyorlar!” Bu, kısmen Kusunda halkına karşı önyargılardan kaynaklanıyor ve Gyani Maiyi Sen’in oğlu gibi genç aşiret üyelerinin hayatta kalmak için zamanlarını çiftçilikle geçirmeleri gerekiyor. Dili korumaya yardımcı olacak zamanı ve kaynakları olduğunu hissetmiyor. Kusundra, başka bir dille ilgili olmadığı anlamına gelen bir dil yalıtımıdır.
Marie Wilcox, Wukchumni
1933 doğumlu Marie Wilcox , Wukchumni’nin hayatta kalan son konuşmacısı. Wukchumni, Yokutsan ailesinin Tule-Kaweah dilinin hayatta kalan son lehçesi. Kuzey Kaliforniya’nın Yokut halkı ve onların dilleri, özellikle Kaliforniya’nın altın telaşı sırasında hastalık, misyoner ve sömürge istilasının kurbanlarıydı. Wukchumni’nin tek akıcı konuşmacısı olmasına rağmen, Marie Wilcox diğer kabile üyeleri için haftalık dil dersleri veriyor. Ayrıca bir Wukchumni sözlüğü yayımladı.
Umarım çeviri dünyasına ait derlediğimiz bu yazı hoşunuza gitmiştir. Çağrı Tercüme olarak bir başka yazıda daha görüşmek dileğiyle.